ارزیابی آثار بالقوه‌ی تغییرات اقلیم بر عملکرد و ارزش افزوده‌ی بخش کشاورزی در دشت همدان-بهار

طی دهه‌های اخیر افزایش گازهای گلخانه‌ای و بالاخص دی‌اکسید کربن، به عنوان پدیده‌ای نامطلوب، گرم شدن کره‌ی زمین را در پی داشته‌است. افزایش دما موجب کاهش بارندگی و تغییر عملکرد محصولات کشاورزی می‌گردد. از سوی دیگر افزایش CO2 از طریق تسهیل فرآیند فتوسنتز، می‌تواند موجب بهبود عملکرد محصولات کشاورزی شود. بنابراین ارزیابی تأثیر نهایی افزایش این گاز در محیط تولید محصولات کشاورزی همواره موضوعی بحث برانگیز میان محققین بخش کشاورزی بوده‌است. با این توضیح، در مطالعه‌ی حاضر آثار تغییرات دما، بارش و سطح انتشار CO2، بر الگوی کشت دشت همدان- بهار بررسی شد. بدین منظور ابتدا با استفاده از مدل‌های رگرسیون واکنش- عملکرد و با به‌کارگیری روش ماکزیمم آنتروپی تعمیم‌یافته، حساسیت عملکرد محصولات زراعی این دشت نسبت به انتشار CO2، دما و بارش برآورد گردید. سپس با استفاده از مدل LARS-WG، تغییرات اقلیم منطقه و با استفاده از مدل‌های رگرسیونی، سطح انتشار CO2 در سال‌های 2020، 2030 و 2040 پیش‌بینی شد. در پایان با به‌کارگیری رهیافت برنامه‌ریزی ریاضی و تدوین مدل PMP، شرایط الگوی کشت منطقه شبیه‌سازی شد و آثار تغییر سطح انتشار CO2، دما و بارش بر الگوی کشت، در سال‌های مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که افزایش سطح انتشار CO2 و تغییرات اقلیمی ناشی از آن دارای آثار منفی بر الگوی کشت است و در بدبینانه‌ترین پیش‌بینی، کاهش ارزش افزوده‌ی کشاورزی منطقه به میزان 53 میلیارد ریال را تا سال 2040 در پی خواهد داشت. با این حال، اتخاذ راهبرد تطبیقی بهبود بهره‌وری محصولات زراعی دشت به میزان 0.63 درصد، زیان مذکور را جبران خواهد نمود.